Τις τελευταίες ημέρες όλοι μας ζούμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση που ουδέποτε πολλοί από εμάς φανταζόμασταν. Η εξελισσόμενη πανδημία στην χώρα μας, απειλεί όχι μόνο εμάς και πολλά κοντινά μας πρόσωπα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, αλλά συνολικά την ύπαρξη μας καθώς με έναν τρόπο μας αναγκάζει να επαναπροσδιορίσουμε τη στάση μας απέναντι στη ζωή.
Μέσα σε 15 ημέρες, χάθηκαν πολλά από αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα. Η καθημερινότητα, η διαθεσιμότητα των αγαθών, η αίσθηση της ασφάλειας, η ελευθερία μας και πολλά άλλα. Σε μεγάλο βαθμό, επαναπροσδιορίσαμε και επαναπροσδιορίζουμε ακόμη την αξία και τη σημασία εννοιών και αγαθών που μέχρι πρότινος ήταν «δεδομένα».
Νιώθουμε λύπη, άγχος, θυμό. Βιώνουμε πολλαπλές απώλειες και στην προσπάθεια μας να αμυνθούμε σε όλα αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα αντιδρούμε με διάφορους τρόπους οι οποίοι όμως έχουν όλοι τον ίδιο σκοπό: την άμυνα μας απέναντι στην απειλή, την επανάκτηση της αίσθησης ελέγχου και την προσπάθεια να νιώσουμε ασφαλείς.
Οι άνθρωποι στην προσπάθεια τους αυτή, εκδηλώνουν άγχος και πανικό, συσσωρεύουν αγαθά που δεν χρειάζονται, αγοράζουν μάσκες, κούτες με αντισηπτικά, ενώ άλλοι εκφράζουν μια δυσπιστία σε ότι ακούν, διακινούν θεωρίες συνωμοσίας και συχνά υποτιμούν το φαινόμενο, με σκοπό να το «αποδυναμώσουν» και να νιώσουν και πάλι ασφαλείς.
Ξαφνικά, εκεί που στις δυτικού τύπου κοινωνίες σαν τη δική μας, η αίσθηση του ατομικού είχε γίνει πιο σημαντική από τη συλλογικότητα, για να αντιμετωπίσουμε την απειλή, πρέπει να γυρίσουμε στη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη. Ένα τέτοιο παράδειγμα, είναι το γεγονός ότι επειδή η επιδημία εδώ και καιρό εξελισσόταν αλλού και ήταν μακριά μας, δεν μας αφορούσε ιδιαίτερα, και άρχισε να μας αφορά όσο ερχόταν όλο και πιο κοντά. Τώρα δε, που είναι μέσα στο σπίτι μας αρχίζουμε να βλέπουμε πιο καθαρά τη σοβαρότητα της.
Σθεναρά αντιστεκόμενοι, πολλοί συνάνθρωποι μας αρνούνταν να εγκαταλείψουν τις συνήθειες και τον εγκαθιδρυμένο τρόπο ζωής τους : την βόλτα, το καρναβάλι, τον καφέ, την απόδραση σε κάποιο προορισμό. Η δυσκολία να οριοθετήσουμε τον εαυτό μας η οποία εκδηλώθηκε με έναν σχεδόν ναρκισσιστικό τρόπο, μας έφερε αντιμέτωπους με το εξής απλό δεδομένο – που στο παρελθόν οι άνθρωποι γνώρισαν με πολλούς τραγικούς τρόπους: Αν δεν συμπεριφερθούμε με αλληλεγγύη και συλλογικότητα, δεν θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε την απειλή. Και όλο αυτό ξεκινάει από την ατομική ευθύνη του καθενός.
Εάν γυρίσουμε το φακό στο μικροσύστημα του καθενός, στην οικογένεια και τον εαυτό μας και εκεί τα μαθήματα είναι σημαντικά. Ξαφνικά σταματήσαμε να έχουμε πολλά από τα «εξωτερικά» πράγματα της καθημερινότητας που μας ευχαριστούσαν όπως δουλειά, χόμπι, φίλοι, ψώνια και πρέπει να ψάξουμε το νόημα στην καθημερινότητα μας, όντας έγκλειστοι στα σπίτια μας με τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους, ή ακόμη και μόνοι. Και ενώ μια τέτοια «μοναξιά» είναι αρκετά τρομακτική από μόνη της, μέσα σε τούτη τη συνθήκη καλούμαστε να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μια νέα ρουτίνα έχοντας μόνο τα βασικά και φυσικά να απαντήσουμε στο ερώτημα: Ποια είναι τελικά τα σημαντικά;
Τέλος μέσα από τη διαδικασία αυτή, αναγκαζόμαστε να δούμε τον εαυτό μας έξω από όλα τα πρόσθετα που μας χαρακτηρίζουν, απογυμνωμένο, να τον δούμε υπαρξιακά ως ανθρώπινο ον, ως μέρος μιας ανθρωπότητας στην οποία όλοι μας εν τέλει μοιραζόμαστε τις ίδιες αγωνίες και τους ίδιους φόβους, ανεξάρτητα από πού προερχόμαστε η πως έχουμε δομήσει τη ζωή μας.
Εν κατακλείδι, ας δούμε τουλάχιστον τι μπορούμε να μάθουμε από όλο αυτό. Συχνά οι ειδικοί ψυχικής υγείας λέμε πως οι δυσάρεστες και δυσκολίες εμπειρίες είναι εκείνες που μας ωριμάζουν γιατί μας αναγκάζουν να μετακινηθούμε ένα βήμα παραπέρα. Έτσι και τώρα λοιπόν, ας δούμε όλοι μας τι μετακινήσεις πρέπει να κάνουμε – ο καθένας μέσα από τον δικό του μικρόκοσμο – ώστε αφενός να βγούμε πιο δυνατοί από αυτή την απειλή, αφετέρου να είμαστε περισσότερο έτοιμοι για τυχόν μελλοντικές, λαμβάνοντας υπόψη τα σημαντικά μαθήματα που η παρούσα συγκυρία μας δίνει.
