Ο γονιός έχει εξ’ ορισμού το ρόλο του να προστατεύει το παιδί του, αφού το αγαπά και νοιάζεται, όμως πότε θα πρέπει αυτό να περιοριστεί ή ακόμη και να σταματήσει; Υπάρχει αγάπη που «πνίγει» και κάνει κακό; Και όμως ναι.
Τα τελευταία χρόνια ακούγεται όλο και περισσότερο ότι η «υπερπροστασία κάνει κακό» ενώ ταυτόχρονα τα περιστατικά των οικογενειών που ζητούν βοήθεια εξαιτίας των «παρενεργειών» της υπερβολικής αγάπης των γονέων, επίσης πληθαίνουν.
Ποιοι είναι οι υπερπροστατευτικοί γονείς; Εκείνοι που τρέχουν να τα κάνουν όλα για το παιδί τους, πολλές φορές πριν από αυτό, προσπαθώντας υπερβολικά να μην πληγωθεί, απογοητευτεί, παιδευτεί, κουραστεί, απορριφθεί κλπ.. Εκείνοι που επικοινωνούν με τα παιδιά τους υπερβολικά συχνά χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος, που γνωρίζουν τα πάντα για τη ζωή τους, ακόμη και για τις υποχρεώσεις τους – πολλές φορές μάλιστα περισσότερα από όσα γνωρίζουν τα ίδια. Εκείνοι που ακόμη και όταν το παιδί ενηλικιώνεται, αρνούνται να εγκαταλείψουν το ρόλο του γονιού και να δουν τις άλλες πτυχές της ζωής τους – σκόπιμα συνήθως – και «θρέφονται» με το να έχουν λόγο και άποψη για το πώς το παιδί τους θα ζήσει τη ζωή του, γιατί εκείνοι ξέρουν καλύτερα.
Τι μήνυμα κρύβουν άραγε αυτές οι συμπεριφορές; «Μόνη/ος σου δεν μπορείς»… ή/και «Εγώ (ο γονιός) ξέρω/μπορώ καλύτερα»…
Πόσο ματαιωτικό ένας γονιός να το καθρεπτίζει αυτό κάθε μέρα στο παιδί του; Ένας γονιός που βλέπει το παιδί του συχνά ως την προέκταση του εαυτού του ή ακόμη χειρότερα σαν ένα εργαλείο με το οποίο θα «πετύχει» όσα ονειρεύεται και ίσως μέχρι τώρα δεν πέτυχε, εμποδίζοντας την όποια αυτονομία επιχειρήσει να αναδυθεί από το παιδί του – καθώς θα έλθει σε σύγκρουση με τα δικά του θέλω.
Και κάπου εδώ έρχεται η μαθημένη αβοηθησία. Ένα παιδί που νιώθει ότι δεν έχει τον έλεγχο της ζωής του, η που μάλλον δεν θα τα καταφέρει, ή που απλά δεν αντέχει τη ματαίωση, την αποτυχία, την αυτονομία του, που δεν πιστεύει στις δυνατότητες του, γιατί έμαθε να κάνουν οι άλλοι τα πάντα γι’ αυτό. Ένα παιδί που δεν ξέρει πώς να αυτονομηθεί και να αντέξει τις δυσκολίες της ζωής γιατί κανείς δεν του έμαθε ποτέ ότι αυτές θα έλθουν, ή/και τον τρόπο να τις αντιμετωπίσει.
Συχνά τα παιδιά αυτά, γίνονται παθητικοί ενήλικες που δυσκολεύονται στη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων και που η αδυναμία διαφοροποίησης τους από τους γονείς τους, τους κάνει αν νιώθουν μια παράδοξη ανακούφιση, αφού η όποια προσπάθεια αυτονόμησης τους φέρνει αντιμέτωπους με αισθήματα ενοχής που «απορρίπτουν» τον γονιό «που μόνο το καλό του θέλει».
Φυσικά ο γονιός δεν πράττει τα παραπάνω σκόπιμα, αλλά καμιά φορά η ορμή του να γεμίσουμε τα κενά μας, σε συνδυασμό με την «υπερβολική» αγάπη για το παιδί μας, μας οδηγεί σε λάθος δρόμους όπου αντί να βοηθήσουμε και να ενισχύσουμε το παιδί μας να είναι αυτόνομο, δυνατό και να αντέχει τις ματαιώσεις της ζωής, να κάνουμε εντελώς το αντίθετο.
Πάντα λέω στους ανθρώπους που βλέπω και συναντώ, να προσπαθούν κάθε φορά να δουν τι από αυτά που νιώθουν και θέλουν είναι «δικό τους» και τι όχι. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο και συχνά όταν είμαστε εμπλεγμενοι σε μια κατάσταση είναι πολύ δύσκολο να το δούμε. Όμως ας προτρέψουμε τους γονείς να προσπαθήσουν να αντέξουν την όποια αβεβαιότητα φέρει το να επιτρέψει στο παιδί να κάνει τις δικές του επιλογές, καθώς έτσι θα ωριμάσει και θα δυναμώσει ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει αποτελεσματικότερα στο στίβο της ζωής.
